Jeżeli chcesz zrobić coś więcej – masz kilka możliwości:
- W parkach narodowych i rezerwatach nie schodź z wytyczonych szlaków
Parki narodowe i rezerwaty tworzy się głównie w celu zachowania różnorodności biologicznej, ochrony lub odtworzenia zniekształconych ekosystemów, siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów. Turyści poruszający się poza szlakami często nie są świadomi szkód, jakie powoduje ich obecność. Przykład z Karkonoskiego Parku Narodowego: turyści nielegalnie poruszający się wzdłuż pasa granicznego z Jakuszyc w kierunku Szrenicy wkraczają do jednej z ostatnich w Polsce ostoi cietrzewia, gatunku zagrożonego wyginięciem. Nawet jednorazowe spłoszenie cietrzewia w okresie zimowym to dla niego poważny wydatek energetyczny. Pozornie błahy incydent zwiększa ryzyko, że ptak nie przeżyje zimy. Pamiętajmy, że ograniczenia na terenach chronionych to możliwość przeżycia dla tych, którzy potrzebują ochrony!
- Zaplanuj wyjazd w zgodzie z naturą
Raz w roku zaplanuj wyjazd wypoczynkowy, który pozwoli Ci na bliższy kontakt z naturą. Dowiedz się, jakie atrakcje przyrodnicze znajdują się w okolicy, odwiedź miejscowe muzeum przyrodnicze, czytaj z uwagą tablice informacyjne. Zrezygnuj z poruszania się quadem oraz nie zbaczaj ze szlaków turystycznych i wytyczonych tras poruszania się po terenie. Na wyjeździe stosuj się do zasad odpowiedzialnej turystyki, ujętej w haśle "nie pozostaw żadnego śladu” (z ang. leave no trace), zakładającej świadome korzystanie z wszelkich dobrodziejstw przyrody bez pozostawiania śladów swojej obecności, zarówno w postaci śmieci, jak i uszczerbku dla środowiska naturalnego.
- Nie przywoź z wakacji pamiątek wykonanych z roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem
Aby zaspokoić popyt turystów na egzotyczne pamiątki, okoliczne populacje roślin i zwierząt są intensywnie eksploatowane przez lokalne społeczności lub – co gorsza – przez firmy zajmujące się masową produkcją „pamiątek”. Mechanizm jest niezwykle prosty – kupując takie przedmioty, przyczyniasz się do kontynuowania rabunkowej gospodarki zasobami przyrodniczymi. Często prowadzi to do lokalnych eksterminacji poszczególnych populacji, a w niektórych przypadkach wręcz całych gatunków.
- Robiąc zakupy, wybieraj produkty, przy których zastosowano rozwiązania korzystne dla środowiska
Twoje codzienne wybory mają znaczenie. Co możesz robić? Zastanów się, czy spośród kupowanych produktów możesz wybrać takie, przy których zastosowano rozwiązania korzystne dla środowiska? Zrezygnuj lub ogranicz zużycie plastiku w twoim gospodarstwie domowym. Wygląd niektórych plastikowych śmieci, które trafiają do środowiska może mylić zwierzęta, które postrzegają je jako pożywienie. Wyobraź sobie pisklę karmione przez matkę kawałkami plastiku.
Wybieraj certyfikowane produkty pochodzące ze zrównoważonych upraw, hodowli czy połowów, np. ryby z certyfikatem MSC.
Możliwości jest wiele!
Jeśli masz ogródek…
- Rzadziej koś trawnik
W swoim ogrodzie wyznacz fragment trawnika, którego nie będziesz kosić albo będziesz kosić rzadziej niż zazwyczaj. Dzięki temu dasz możliwość rozwoju roślinom zielnym, takim jak koniczyna czy przetacznik, które inni mogą postrzegać jako chwasty, a które są źródłem pokarmu dla wielu owadów.
- Zostaw niezagospodarowany kąt ogrodu
Zostawiając niezagospodarowany kąt ogrodu, stworzysz miejsce, gdzie różne zwierzęta znajdą miejsce do życia – na przykład pokrzywy staną się stołówką dla gąsienic motyli rusałki pokrzywnika, a zagrabione jesienią liście posłużą jako zimowe gniazdo dla jeży.
- Zainstaluj budki lęgowe / budki dla nietoperzy / hotele dla owadów
Zainstaluj hotel dla owadów, załóż budki lęgowe lub noclegownie dla nietoperzy.
- Nie sadź roślin inwazyjnych, które zagrażają rodzimym gatunkom
Wiele atrakcyjnych roślin sadzonych w ogrodach może stanowić zagrożenie dla rodzimych gatunków. Uciekinierzy z ogródków potrafią narobić dużo zamieszania w naturalnych ekosystemach. Na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska możesz sprawdzić, które gatunki są szczególnie groźne.
- Zrezygnuj z odkomarzania ogrodu
Komary potrafią utrudnić życie – nie ma co do tego wątpliwości. Jednak musimy być świadomi, że opryski agresywnymi środkami chemicznymi to śmierć nie tylko dla znienawidzonych krwiopijców, ale i dla wielu innych gatunków owadów. Pogrom w świecie insektów to mniej pokarmu dla żywiących się nimi ptaków. Zainwestuj więc w moskitiery, naturalne repelenty, świece zapachowe. Posadź rośliny odstraszające komary. A gdy warunki pogodowe zagrożą masowymi wylęgami komarów (długotrwałe deszcze i podtopienia), postuluj za opryskami preparatami biologicznymi.
Jeśli nie masz ogródka…
- Posadź na balkonie gatunki przyjazne owadom zapylającym
Pamiętaj, by przez cały sezon na Twoim balkonie nie zabrakło roślin przyjaznych pszczołom i innym owadom zapylającym: pszczołom samotnicom, trzmielom, motylom. Pozostaw na zimę suche rośliny – ich nasiona to zimowy pokarm wielu drobnych ptaków, np. wróbli czy sikorek.
- Za zgodą zarządcy terenu posadź rośliny przydatne owadom zapylającym w sąsiedztwie Twojego bloku
Nie musisz ograniczać się do balkonu. Porozmawiaj z Zarządcą terenu, czy na części trawnika lub w donicach w sąsiedztwie Twojego bloku można zasiać rośliny przydatne owadom zapylającym?
Podobnie jak na balkonie, suche rośliny pozostaw na zimę, by pomóc ptakom ją przetrwać. - Zagłosuj na projekt obywatelski do budżetu partycypacyjnego na działania mające na celu ochronę różnorodności biologicznej w Twoim otoczeniu
Jeśli w Twoim mieście jest budżet partycypacyjny, zwróć uwagę na projekty mające na celu ochronę różnorodności biologicznej. Takie projekty zazwyczaj mają mniejsze poparcie w porównaniu z inicjatywami na rzecz terenów sportowych, placów zabaw czy remontów ulic i chodników. Wesprzyj je swoim głosem!
- Zgłoś do Zarządcy terenu propozycję wzbogacenia zieleni osiedlowej o nasadzenia drzew lub krzewów przydatnych owadom zapylającym lub ptakom
Zgłoś Zarządcy terenu pomysł dosadzenia drzew lub krzewów. Zwróć uwagę, by były one przydatne różnym zwierzętom. Takie gatunki jak głóg, dereń czy czeremcha wiosną zapewniają pokarm owadom, a jesienią i zimą – owoce, którymi żywią się ptaki.
- Zgłoś do Zarządcy terenu propozycję założenia ogródka deszczowego
Zgłoś Zarządcy terenu pomysł założenia ogródka deszczowego. Instalacja pozwoli na przechwycenie części wody spływającej z rynien do kanalizacji, a tym samym na zatrzymanie wody w gruncie. To natomiast przełoży się na lepszą kondycję zieleni osiedlowej. Kwitnące rośliny mokradłowe zasadzone w ogródku będą stanowić dodatkową bazę pokarmową dla owadów zapylających.
- Zgłoś do Zarządcy terenu propozycję założenia osiedlowego kompostownika
Organizacja osiedlowego kompostownika to duże wyzwanie. Ale przyniesie też dużo korzyści. Powstała w wyniku kompostowania próchnica może zostać wykorzystana do nawożenia trawników i miejskiej zieleni. Zwiększy to możliwości retencyjne gleby i bardzo pozytywnie wpłynie na faunę glebową, np. dżdżownice.