ŚWIATOWY DZIEŃ ŚRODOWISKA 2024

Ekosystemy na całym świecie – w tym w Polsce – są zagrożone. Lasy, łąki, mokradła, tereny uprawne i jeziora – wszystkie naturalne obszary, od których zależy istnienie ludzkości, zbliżają się do punktu krytycznego.

W Światowy Dzień Środowiska 2024 skupiamy się na odbudowie ekosystemów lądowych, zatrzymaniu pustynnienia oraz budowaniu odporności na suszę pod hasłem “Nasza ziemia. Nasza przyszłość. Jesteśmy Re:Generacją”.

Sukces odtworzenia ekosystemów lądowych wymaga od nas wykorzystania wiedzy, determinacji i ambicji wszystkich pokoleń. Możemy być generacją, które wreszcie zawrze pokój z ziemią. Możemy być Re:Generacją.

Życie na Ziemi zależne jest od ekosystemów lądowych. Pola uprawne, lasy, łąki, sawanny, torfowiska, a nawet góry dostarczają dóbr i usług, które umożliwiają nam przetrwanie i rozwój. Podstawą ich funkcjonowania są zaś ekosystemy wodne.

Niestety, niezrównoważone produkcja i konsumpcja są przyczyną potrójnego kryzysu planetarnego, obejmującego zmianę klimatu, utratę różnorodności biologicznej oraz zanieczyszczenie środowiska. Ponad jedna piąta powierzchni Ziemi, czyli około 2 miliardy hektarów, jest zdegradowana. Około 3,2 miliarda ludzi, czyli 40% światowej populacji, cierpi z powodu degradacji gleb, 55 milionów – z powodu suszy.  

 

Jak możemy temu przeciwdziałać?

  • Zadbajmy o glebę i uprawy

    Gleba to coś więcej niż tylko grunt pod naszymi stopami. Jest to najbardziej różnorodne biologicznie siedlisko na planecie (żyje w nim prawie 60% gatunków). Szacuje się, że 95% naszej żywności jest produkowane bezpośrednio lub pośrednio na glebie. Zdrowa gleba jest również największym magazynem węgla na lądzie i odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu zmiany klimatu.
    Co pięć sekund gleba o powierzchni odpowiadającej jednemu boisku do piłki nożnej ulega erozji w wyniku nadmiernej uprawy i nadmiernego wypasu oraz wycinania drzew. Z kolei wytworzenie 3 centymetrów wierzchniej warstwy gleby zajmuje 1000 lat.
    Oto kilka sposobów na utrzymanie zdrowej i produktywnej gleby:

    • bardziej zrównoważone rolnictwo, uwzględniające ochronę ekosystemów (rolnictwo regeneratywne)
    • koncentracja na uprawach dostosowanych do lokalnych ekosystemów i klimatu
    • zwiększenie środków na badania i rozwój nowych technologii w produkcji żywności
    • wsparcie przez konsumentów produktów i marek, które pozyskują materiały w sposób zrównoważony
    • zmiana diety na taką, którą zawiera produkty regionalne, sezonowe i jest bogata w składniki roślinne
    • segregacja odpadów bio w celu wykorzystania ich jako kompost
    • ograniczenie marnowania żywności na poziomie handlu detalicznego i usług gastronomicznych
  • Wspierajmy gatunki zapylające

    Prawie 75% światowych upraw zależy, przynajmniej częściowo, od zapylaczy – głównie pszczół, ale również m.in. nietoperzy, motyli, ptaków, chrząszczy. Jednakże liczebność wszystkich zapylaczy, zwłaszcza pszczół, poważnie spada – przede wszystkim z powodu intensywnego rolnictwa, pestycydów, gatunków inwazyjnych, chorób i zmiany klimatu. Jakie działania są niezbędne, by zmniejszyć presję na gatunki zapylające?

    • zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i ograniczenie stosowania pestycydów i nawozów
    • zwiększenie wysiłków na rzecz ochrony i przywracania ekosystemów, będących siedliskiem dla zapylaczy – łąk, lasów i terenów podmokłych
    • motywowanie i zachęcanie rolników do wspierania zapylaczy poprzez sadzenie nieinwazyjnych, przyjaznych zapylaczom roślin wieloletnich
    • przywrócenie natury do miast, ograniczenie koszenia
    • zapewnienie gatunkom zapylającym miejsc do gniazdowania
    • sadzenie w ogrodach i na balkonach różnorodnych rodzimych gatunków kwiatów 
  • Zadbajmy o ekosystemy słodkowodne

    Ekosystemy słodkowodne dostarczają żywność i wodę miliardom ludzi, chronią nas przed suszami i powodziami, zapewniają siedlisko niezliczonym roślinom i zwierzętom, wpływają na żyzność gleby. Niestety, zastraszającym tempie zanikają, m.in. z powodu zanieczyszczeń, zmiany klimatu, przełowienia. Co jest niezbędne, by powstrzymać ich degradację?

    • inwestycja w innowacyjne i zintegrowane plany zarządzania zasobami wodnymi, które uwzględniają cały obieg wody: od źródła do dystrybucji, wykorzystania gospodarczego, uzdatniania, recyklingu, ponownego wykorzystania i powrotu do środowiska
    • ograniczenie zanieczyszczeń oraz poprawa jakości i zasięgu monitorowania w celu identyfikacji źródeł zanieczyszczeń i oceny stanu ekosystemów słodkowodnych
    • odtwarzanie zdegradowanych siedlisk słodkowodnych poprzez usuwanie gatunków inwazyjnych, ponowne sadzenie rodzimej roślinności i renaturyzację
    • innowacje w zakresie gospodarki ściekowej
    • zbieranie deszczówki
  • Wspierajmy naturę w miastach

    Miasta są domem dla ponad połowy światowej ludności, a ich wpływ na środowisko jest ogromny. Odpowiadają za 75% globalnego wykorzystania zasobów, produkcję 50% odpadów i co najmniej 60% emisji gazów cieplarnianych. 

    W miarę rozwoju miast zmienia się otaczający je świat przyrody – lasy, tereny podmokłe, pola uprawne i cieki – co może prowadzić do susz i degradacji gleby. I choć miasta często określa się mianem betonowych dżungli, wcale nie muszą one nimi być. Oto kilka sposobów na przywrócenie natury do miast.  

    • zielone kampusy, balkony, dachy i ogrody
    • zwiększanie powierzchni i poprawa stanu lasów miejskich
    • ochrona zbiorników wodnych na obszarach miejskich, takich jak jeziora, kanały, stawy i tereny podmokłe
    • wprowadzenie małych zmian w naszym otoczeniu, takich jak rzadsze koszenie trawników miejskich
    • inwestycje w rozwiązania oparte na przyrodzie

ZOBACZ MAPĘ NASZYCH DZIAŁAŃ



© 2021 Centrum UNEP/GRID-Warszawa w strukturze Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska
ul. Poznańska 21 lok. 29, 00-685 Warszawa; tel. +48 22 840 6664, e-mail: grid@gridw.pl

Polityka prywatności